Wsparcie z Funduszy Europejskich na poziomie regionalnym dla osób uciekających do Polski z terenu Ukrainy w związku z atakiem Federacji Rosyjskiej na Ukrainę
W związku z atakiem Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i jego skutkiem – niespotykaną dotąd liczbą uciekających do Polski osób z terenów, na których prowadzone są działania wojenne, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej opracowało mapę możliwego wsparcia oraz rekomendacje dotyczące uruchamiania działań na rzecz osób uciekających z terytorium Ukrainy w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych 2014-2020.
Ministerstwo popiera inicjatywy samorządów dążące do zapewnienia osobom uciekającym z Ukrainy niezbędnej pomocy. Wsparcie osób przybyłych do Polski w związku z wojną w Ukrainie może być udzielane na poziomie regionalnym zarówno zgodnie z zakresem wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) jak i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Wsparcie ze środków EFS powinno być przede wszystkim udzielane w ramach obszarów: włączenia społecznego (usługi integracji społecznej, dostęp do usług społecznych, ekonomia społeczna), rynku pracy (projekty urzędów pracy, projekty innych instytucji rynku pracy, opieka nad dziećmi do lat 3, adaptacyjność), edukacji (edukacja przedszkolna, kształcenie ogólne, kształcenie zawodowe, kształcenie osób dorosłych, szkolenia dla nauczycieli) oraz ochrony zdrowia.
Interwencja może być wdrażana w ramach obecnie realizowanych projektów m.in. dzięki zwiększaniu ich wartości lub w nowych projektach, w tym w całości poświęconych pomocy osobom uciekającym z Ukrainy. W celu implementacji niektórych działań, niezbędne będzie zawieszenie części zapisów poszczególnych wytycznych obszarowych lub wprowadzenie zmian w przepisach krajowych, nad którymi toczą się obecnie prace. Wsparcie powinno dotyczyć wszystkich osób uciekających przed wojną, niezależnie od tego, czy posiadają obywatelstwo ukraińskie.
Biorąc pod uwagę nadzwyczajne okoliczności, ww. kwestie formalne nie powinny wstrzymywać projektowania i przygotowywania wsparcia dla osób uciekających przed wojną. Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, w realizowanych dotychczas projektach wsparcie nie powinno być rozszerzane w zakresie uprzednio zakładanych działań, jednak może obejmować nowych uczestników – migrantów z Ukrainy (rozwiązanie to obowiązuje do czasu, gdy KE przygotuje pakiet legislacyjny nakierowany na pomoc osobom z Ukrainy). Należy też mieć na uwadze, że wsparcie oferowane w ramach projektów EFS musi zachować pierwotny charakter i cele, którym służy ten fundusz.
Na poziomie krajowym toczą się już prace legislacyjne nad rozszerzeniem katalogu przesłanek zastosowania wyłączeń i odstępstw od obowiązku stosowania niektórych przepisów ustawy wdrożeniowej w związku z pilną potrzebą udzielenia wsparcia osobom przybywającym z Ukrainy.
Również na poziomie europejskim trwa przegląd aktów prawnych pod kątem zmian umożliwiających sprawniejsze wdrażanie wsparcia dla migrantów z Ukrainy oraz prace w zakresie przygotowania nadzwyczajnych rozwiązań w ramach Funduszy Europejskich (analogicznych do Coronavirus Response Investment Initiative CRII) i inicjatywy REACTEU.