Odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny
Odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu zmian Regionalnego Programu Operacyjnego - Lubuskie 2020
Działając zgodnie z art. 48 ust. 1 i ust 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2018 r. poz. 2081, z późn. zm.) skierowano do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim oraz Lubuskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gorzowie Wielkopolskim wniosek o uzgodnienie możliwości odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu zmian Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020.
W maju 2020 r. Komisja Europejska przedstawiła specjalny pakiet wsparcia związany z likwidowaniem skutków epidemii choroby COVID-19 w ramach inicjatywy Next Generation EU. Jednym z elementów tego pakietu jest instrument finansowy REACT-EU, jako uzupełnienie obecnie wdrażanej perspektywy finansowej UE. Środki REACT-EU są pomostem pomiędzy natychmiastową pomocą związaną z rozprzestrzenianiem się COVID-19, a tzw. środkami dotyczącymi odbudowy krajów po kryzysie wywołanym pandemią, czyli nie powinny zostać przeznaczone na walkę z COVID-19, tylko na eliminowanie skutków epidemii. Zgodnie z intencją KE, pieniądze pochodzące z REACT-EU powinny być kierowane do obszarów, które zapewnią zbudowanie solidnego, ekologicznego, cyfrowego i spójnego ożywienia gospodarczego.
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2221 z dnia 23 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie (UE) nr 1303/2013 w odniesieniu do zasobów dodatkowych i przepisów wykonawczych w celu zapewnienia pomocy na wspieranie kryzysowych działań naprawczych w kontekście pandemii COVID-19 i jej skutków społecznych oraz przygotowanie do ekologicznej i cyfrowej odbudowy gospodarki zwiększającej jej odporność (REACT-EU) dodatkowe środki w ramach przedmiotowego instrumentu zostają włączone do aktualnie wdrażanych programów operacyjnych – w przypadku lubuskiego – do Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020. Środki są umieszczone w odrębnej osi priorytetowej. Dla przedmiotowego instrumentu nie obowiązuje koncentracja tematyczna oraz finansowa z jednym wyjątkiem – 25% środków powinno zostać przeznaczone na działania związane z ochroną klimatu. Kwalifikowalność wydatków zaczyna się od 1 lutego 2020 r., a projekty muszą zakończyć się do końca bieżącej perspektywy, tj. powinny zostać rozliczone do 31 grudnia 2023 r. Rozporządzenie zakłada również zasilenie środkami z instrumentu REACT-EU obszaru Pomoc Techniczna (do 4% dodatkowej alokacji).
Mając powyższe na uwadze jak i wielkość środków dla lubuskiego dedykowanych instrumentowi REACT-EU - 10 569 374 euro, zidentyfikowano obszary, które wpisują się w postulaty KE w zakresie kierunków wsparcia oraz są istotne dla regionu, a działania zagwarantują szybką realizację i rozliczenie. Podział środków w ramach REACT-EU, przedstawia się następująco:
- 2 207 363 euro do obszaru zdrowia (na wsparcie szpitali z uwagi na konieczność zwiększenia bezpieczeństwa związanego z pandemią oraz ustabilizowania świadczenia usług w obliczu zagrożenia epidemicznego – uzupełnienie działań rozpoczętych w ramach podstawowej alokacji RPOL2020),
- 7 939 236 euro do obszaru wsparcia efektywności energetycznej (na wsparcie inwestycji dotyczących modernizacji energetycznej budynków publicznych),
- 422 775 euro na działania w ramach Pomocy Technicznej.
Zmiany w RPO-L2020 polegają na uzupełnieniu dokumentu pierwotnego o elementy programowania wymagane dla wdrożenia inicjatywy REACT-EU. Dokument został poszerzony o następujące informacje wymagane ww. Rozporządzeniem 2020/2221:
- Ocena potrzeb i wyzwań związanych z sytuacją kryzysową oraz oczekiwany wpływ zmian;
- Uzasadnienie wyboru REACT-EU, w tym wpływ na naprawę sytuacji kryzysowej wywołanej pandemią choroby COVID-19;
- Uzasadnienie wyboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych.
- Uzasadnienie podziału alokacji REACT-EU.
- Opis merytorycznych osi priorytetowych RPO-L2020.
- Opis uzupełniono o wskaźniki produktu, charakteryzujące zakres interwencji.
- Dokument uzupełniono również o odrębną oś priorytetową związaną z pomocą techniczną dedykowaną instrumentowi REACT-EU.
Ponadto, w toku realizacji RPO-L2020 oraz w kontekście obecnej sytuacji epidemicznej, nadal identyfikuje się potrzeby dotyczące ograniczenia negatywnych skutków epidemii choroby COVID-19. Dlatego też, Zarząd Województwa Lubuskiego na posiedzeniu w dniu 20 kwietnia 2021 r. przyjął propozycję zmian finansowych, które pozwolą na efektywniejszą walkę ze skutkami epidemii choroby COVID-19, w wymiarze społecznym.
Przedmiotowa zmiana polega na realokacji środków finansowych w wysokości 685 862,00 euro z Działania 6.5 – Usługi rozwojowe dla MMŚP (PI 8v) oraz Działania 6.6 – Aktywizacja zawodowa osób zwolnionych lub przewidzianych do zwolnienia (PI 8v) do Działania 8.2.1 – Wyrównywanie dysproporcji w jakości kształcenia na poziomie ogólnym oraz dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych i zdrowotnych – projekty realizowane poza formułą ZIT (PI 10i). Realokacja środków finansowych wynika z konieczności wsparcia realizacji inicjatywy dotyczącej przygotowania przedsięwzięcia w obszarze wsparcia psychologiczno-pedagogicznego kierowanego do dzieci i młodzieży oraz nauczycieli lubuskich szkół, w związku ze skutkami pandemii COVID-19.
Dodatkowo w Osi Priorytetowej 7 – Równowaga społeczna, dla Priorytetu Inwestycyjnego 9iv – Ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym wprowadza się możliwość zastosowania pozakonkursowego trybu wyboru projektów. Dodatkowy tryb wprowadzony do RPO-L2020 związany jest z potrzebą realizacji innowacyjnych przedsięwzięć w zakresie tworzenia nowoczesnych usług opiekuńczych, integracyjnych i terapeutycznych. Działania te prowadzone będą w ramach deinstytucjonalizacji usług społecznych. Tryb pozakonkursowy będzie dedykowany jednostce samorządu województwa – Regionalnemu Ośrodkowi Polityki Społecznej (ROPS), która wykonuje zadania samorządu województwa w zakresie inspirowania i promowania nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej.
Wyżej wymienione zmiany w niewielkim stopniu modyfikują pierwotny kształt dokumentu. Jednocześnie uwzględniając stopień, w jakim RPO-L2020 wyznacza ramy dla konkretnych przedsięwzięć, należy przyjąć, iż powyższe przesłanki nie dają podstaw do stwierdzenia znaczącego oddziaływania na środowisko.
Mając na uwadze zarówno opinię Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, który w piśmie z 11 sierpnia 2021 r. (znak: WZŚ.411.112.2021.DT) uzgodnił możliwość odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny na środowisko dla projektu zmian Regionalnego Programu Operacyjnego - Lubuskie 2020 oraz stanowisko Lubuskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego wyrażone w piśmie z 25 sierpnia 2021 r. (znak: NZ.9022.361.2021.AD) dotyczące możliwości odstąpienia od ww. oceny, jak i uwarunkowania wskazane w art. 49 Ustawy, Zarząd Województwa Lubuskiego podjął decyzję o odstąpieniu od przeprowadzenia przedmiotowej oceny.
Przyjmując takie stanowisko uwzględniono dodatkowo, następujące przesłanki:
- Dla RPO – L2020 została już przeprowadzona w 2014 roku Prognoza oddziaływania na środowisko.
- Proponowane zmiany w niewielkim stopniu modyfikują pierwotny kształt dokumentu.
- Stopień, w jakim RPO – L2020 wyznacza ramy dla konkretnych przedsięwzięć, a zwłaszcza brak odniesienia do ich lokalizacji, charakteru czy wielkości nie daje podstaw do stwierdzenia znaczącego oddziaływania na środowisko.
Wobec powyższego uznano, iż charakter proponowanych zmian w zapisach RPO – L2020, które pozostawiają niezmienionymi podstawowe założenia oraz cele wsparcia określone na etapie programowania, pozwalają na przyjęcie stanowiska, że uzgodnienia poczynione na etapie procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko przeprowadzonej dla projektu RPO – L2020 w 2014 roku pozostają aktualne.