Relacje pomiędzy przepisami o projektach generujących dochód a przepisami o pomocy de minimis w projektach grantowych („parasolowych”)

Szanowni Państwo,

Prezentujemy odpowiedź Ministerstwa Rozwoju na pytanie dot. relacji pomiędzy przepisami o projektach generujących dochód a przepisami o pomocy de minimis w odniesieniu do tzw. projektów grantowych („parasolowych”) w zakresie odnawialnych źródeł energii.

Beneficjent  - jednostka samorządu terytorialnego (gmina), realizuje projekt grantowy, w ramach którego przekazuje dofinansowanie na rzecz poszczególnych mieszkańców gminy, których wybiera w drodze otwartego naboru. Inwestycje na poziomie mieszkańców polegają na instalacji odnawialnych źródeł energii (w szczególności paneli fotowoltaicznych w systemie on-grid) w/na należących do nich budynkach. Część przedsięwzięć (infrastruktura OZE) realizowanych w ramach projektu będzie instalowana na budynkach publicznych, będących własnością gminy. Całkowity koszt kwalifikowalny projektu na poziomie beneficjenta (gminy) może przekroczyć 1 mln euro i nie generuje dochodu na tym poziomie. Dochód może wystąpić natomiast na poziomie mieszkańca (np. w postaci oszczędności).

Pytanie beneficjenta dotyczy jak należy traktować tego typu projekt w odniesieniu do generowania dochodu w rozumieniu art. 61 Rozporządzenia ogólnego, tzn. czy konieczne jest wyliczanie luki w finansowaniu, czy też możliwe jest zastosowanie wyłączenia, o którym mowa w art. 61. Ust. 8 lit. a ww. Rozporządzenia.

W opisanym przypadku na wstępie należy wskazać, co jest projektem i na jakim poziomie jest on zdefiniowany.

Definicja zawarta w art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. z 2016 r., poz. 217, dalej: Ustawa wdrożeniowa) wskazuje, że projektem jest przedsięwzięcie zmierzające do osiągnięcia założonego celu określonego wskaźnikami, z określonym początkiem i końcem realizacji, zgłoszone do objęcie albo objęte współfinansowaniem. Takie ujęcie projektu jest odzwierciedlone w postanowieniach Wytycznych – przede wszystkim w ramach rozdziału 5 – Identyfikacja projektu. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że w opisywanym przypadku projektem w rozumieniu Ustawy wdrożeniowej oraz Wytycznych będzie projekt na poziomie beneficjenta (gminy), a zatem przedsięwzięcie objęte umową o dofinansowanie między instytucją systemu wdrażania a gminą.

Biorąc pod uwagę specyficzny charakter tego typu projektów, tj. projektów grantowych, o których mowa w art. 35 Ustawy wdrożeniowej i im podobnych przedsięwzięć, należy mieć na uwadze, iż beneficjent jest zobowiązany do zbadania dochodowości, z uwzględnieniem wszystkich przepływów w projekcie, celem określenia maksymalnej możliwej dotacji dla projektu i uniknięcia udzielenia projektowi wsparcia w nadmiernej wysokości. Oznacza to, że jako dochód należy potraktować nie tylko ewentualne oszczędności kosztów operacyjnych powstałe w wyniku instalacji infrastruktury OZE na budynkach będących własnością gminy (o ile nie zostaną skompensowane równoważnym zmniejszeniem dotacji na działalność), ale również oszczędności powstałe po stronie mieszkańców, przy równoczesnym uwzględnieniu wszystkich kosztów (w fazie inwestycyjnej i operacyjnej), jakie poniesienie gmina. W kalkulacji wartości dofinansowania w oparciu o metodę luki w finansowaniu dla projektu należy wziąć pod uwagę wszystkie koszty, przychody i dochody (oszczędności kosztów operacyjnych) występujące w projekcie, również na poziomie grantów (transferów beneficjent-mieszkaniec), chyba, że granty są udzielane jako pomoc publiczna, o której mowa w art. 61 ust. 8 rozporządzenia nr 1303/2013, o czym szerzej mowa poniżej.

Takie ujęcie projektu oznacza ponadto, że badając ewentualne przesłanki wyłączenia stosowania art. 61 rozporządzenia nr 1303/2013 należy brać pod uwagę projekt jako całość. Dla przykładu, jeżeli całkowity koszt kwalifikowalny projektu przekracza 1 mln EUR, nie będzie miał znaczenia fakt, iż poszczególne granty nie przekroczą tego progu.

Odnosząc się do kwestii ewentualnego wyłączenia stosowania art. 61 rozporządzenia nr 1303/2013 w związku z wystąpieniem w projekcie pomocy publicznej, o której mowa w art. 61 ust. 8 lit. a) (pomoc de minimis) tego aktu prawnego, w sytuacji, gdy tego typu forma pomocy publicznej wystąpi w projekcie (np. w formie transferu beneficjent-mieszkaniec), ta część projektu ulegnie wyłączeniu spod reżimu art. 61. Sposób postępowania w takiej sytuacji określa Podrozdział 8.1 pkt 5) Wytycznych.

Ponadto należy nadmienić, że w ramach trwających obecnie prac nad nowelizacją rozporządzeń dot. polityki spójności, w tym rozporządzenia nr 1303/2013, planowane jest m.in. wprowadzenie do art. 61 ust. 1 wyłączenia, zgodnie z którym oszczędności kosztów operacyjnych generowane przez projekty z zakresu efektywności energetycznej nie będą traktowane jako dochody. Wejście w życie przedmiotowej nowelizacji przewidywane jest na rok 2018.

Należy także podkreślić, że podejmując decyzję o realizacji projektu w formule projektu grantowego, beneficjent bierze na siebie odpowiedzialność za prawidłową realizację całego projektu, w szczególności za osiągnięcie planowanych celów, rozliczenie całego projektu oraz spełnienie wszystkich wymogów wynikających z prawa unijnego (w tym art. 61 rozporządzenia nr 1303/2013) i krajowego.